Drone’lar, Iphone’lar ve bilgisayarlar gibi en çok beğenilen elektronik araçlardan biridir ve drone kazası da en büyük sorundur. Droneler ayrıca emlak ve fotoğrafçılık da dahil olmak üzere bir çok sektörde devrim yaratmıştır. Ancak çarpmaya eğilimli oldukları için oldukça risklidirler. Peki drone ile çarpma oluştuğunda ne yapmamız gerekiyor?
Ilk adımda drone cihazı incelemek ve hasarı kontrol etmektir. Eğer kapsamlı bir fiziksel hasar yoksa da pervaneleri çıkarın ve insansız hava aracını çalıştırın. Bu işlem, motorların ve diğer dahili parçaların doğru çalışıp, çalışmadığını anlamamıza yardımcı olur. Kapsamlı bir iç veya dış hasar varsa da tamir aşamaları için üreticiyle iletişime geçin.
Drone kazaları, sıklıkla olsa da çoğu durumda önlenebilmektedir. Drone kazalarını ve düşüşünü nasıl önleyeceğinizi öğrenmek için ise yazımızı okumaya devam edin.
Drone Kazalarının En Yaygın Nedenleri Nelerdir?
Drone kazalarının meydana gelmesinin nedenleri aşağıdadır.
Dikkat Dağıtıcı Şeyler:
Bu en basit sorundur. Ve bu sorun ne yazık ki genellikle deneyimli pilotların başına bile gelir. Biriyle konuşurken de drone cihazınızı uçuruyor olabilirsiniz. Bu sırada drone cihazın yakınında herhangi bir engel olduğunu görmezsiniz.
Daha iyi uçuşlar ve çekimler yapmak için de biraz geriye gitmeniz gereken durumlar vardır ve drone cihazın arkasındaki engelleri görmeniz için bu gereklidir. Bununla birlikte drone cihazınızın her zaman görüş alanınızda olduğundan emin olun. Bu mümkün değilse engellere yaklaştığınızda birinden yardım alabilirsiniz.
Uçan FPV:
Uçan FPV, (birinci şahıs görünümü, geriye doğru uçmaya benzer.) Yani drone kamerasının gerçek zamanlı video görünümünü verir. Görünümü 3D olarak izleyebilmek için de gözlükleri kullanabilirsiniz. Ancak drone cihazın çevresindekileri bilmediğiniz için büyük ihtimalle engellerle karşılaşacaksınız.
Bu durum, drone cihazı uçururken geri geri gidip, bir engelle karşılaştığınızda birinin sizi uyarmasına benzer.
Engel Oluşumu:
Drone cihazın bağlantısını engelleyecek bir çok faktör vardır. Örneğin, bir akıllı saatimiz veya telefonunuz ile droneleri etkileyebilecek sinyaller gönderilebilir.
Endüstriyel makineler, elektrik hatları ve hücre kuleleri de droneler dâhil elektronik cihazları etkileyebilecek manyetik güce sahiptir. Bu müdahaleler de drone cihazı kullanmayı zorlaştırır ve düşmesine neden olur. Diğer engeller ise tekne radarı, arabalar, beton ve metal binalardır
Ön kontrol incelemesi yapmamak:
Ön uçuş kontrolleri, pusula kalibrasyonu, motorları, pervaneleri, pili ve doğru uçuş modunu incelemektir. Bu adımı atlarsanız da herhangi bir sorunla karşılaşmazsınız ama uçuş sırasında drone cihaz arızalanabilir. Çoğu kişinin atladığı bir diğer nokta ise GPS kilididir. Çünkü, drone herhangi bir sorunda hızla konumuna dönebilmesi için yönünü belirlemeli ve baz istasyonlarının koordinatlarını bilmelidir. Bu nedenle GPS kilitlenmezse, konuma dönmeye çalışırken bir yerlere çökebilir.
Görsel Görüş Hattını Geçme:
Gelişmiş dronelerin çoğu, 7 kilometreye kadar bir çalışma menziline sahiptir. Bununla birlikte FAA, drone pilotlarının genellikle 3 milden daha kısa olan görsel bir mesafede uçmalarını öneriyor.
Çok uzağa uçmak ise binalar, hücre kuleleri ve elektrik hatları gibi engeller nedeniyle sinyal kaybını oluşturur.
Çok uzağa gitmek, ayrıca drone pillerini tüketmektir çünkü, drone konumuna dönerken bir mesafe aşmak zorundadır. Bazı droneler, çok uzağa gittiğinizde ise sizi hesaplamak ve uyarmak üzere üretilmiştir. Ancak, pilleri daha da hızlı tüketen kuvvetli rüzgarlar gibi sorunları gerçekten bilmezler. Sonuç olarak ise drone pilleri uçuş sırasında ölür ve cihazın düşmesine sebep olabilir.
İçeride Uçmak:
Özellikle ilk defa içerde drone uçuruyorsanız, bu biraz riskli olabilir. Çünkü, bu demek oluyor ki, GPS uydularından gizleniyorsunuz, bu nedenle iç mekânlarda uçarken GPS’e güvenmeyin.
Bu aşamada, yere yakın olmayacağınız için sensörlerde olması gerektiği gibi çalışmaz. Bu iki özelliğin olmaması da sabit bir gezinmeyi oldukça zorlu hâle getirir.
Binaların içinde de engeller vardır, bu nedenle engel algılama mekanizması çok ta kullanışlı çalışmaz. Bu durumda drone genellikle durur ve uçurması oldukça zorlaşır.
Bir drone, bağlantısını kaybettiği zaman eve dönmeye çalışır. Ancak bu durumda, eve dönüş işlemi, daha yükseğe çıkmasına, tavana veya diğer nesnelere çarpmasına sebep olur.
Yine de iç mekânda uçuş yapan drone pilotları rağbet görmektedir. Pratik yaparak, drone ile rahatlıkla uçuş yapılabilmektedir. Ancak, bunun için yeni bir drone satın alıp, evinizde uçuş denemeyin.
Sert Hava Koşulları:
Rüzgâr ve yağmur gibi hava koşulları, drone’nuzu gerçekten kötü duruma getirebilir. Bu durumda drone rüzgara karşı uçmaya çalıştığında, eve dönüş işleminde piller daha hızlı tükenir. Bu durumda, yağmur drone’un iç parçalarına zararlar verebilmektedir.
Kuşlar:
Drone ile bir kuşla, özellikle de yırtıcı kuşlarla, kavga etmek istemezsiniz. Droneler, bu esnada hızlı hareket hâlinde olur ve havada kolaylıkla manevra yapabilirler. Özellikle de kartal gibi yırtıcı kuşlar, drone cihaza saldırabilir ve onu alıp, kaçabilirler.
Bitmiş Piller:
Drone’nuzu çok uzakta uçurduğunuzda, geri dönüş yolculuğuna başlamadan önce pilini tamamen bitirebilirsiniz. Çünkü, çoğu drone %30’da konumuna geri dönecek şekilde üretilmiştir ve otomatik olarak %15 seviyesine inlerler.
Daha önce de belirttiğimiz gibi rüzgar gibi faktörler drone’un daha hızlı pilini bitirmesine neden olur. Bu durumda ise drone, ağaçlara, denize, kayalara veya diğer uygun olmayan yerlere inebilir.
Otomatik Uçuş Modaları:
Eve dönüş, aktive track ve otomatik kalkış gibi otomatik uçuş modları, drone teknolojisinde gerçekleşen en iyi sistemlerden biridir. Ancak, drone’u manüel olarak uçurmakla aynı şey olmadığı için çarpışmanın sebeplerinden bazılarıdır.
Otomatik kalkış veya RTH sırasında drone, daha yüksek bir yere çıkar. Bu uçuş modları sırasında ise drone’un nereye çarpacağını tahmin etmek zordur.
Drone Flayways: En Tehdit Edici Sebep:
Drone Flayways: Drone ile bağlantı koptuğunda veya tamamen kaybolduğunda oluşur. Motor arızaları da drone’un uçup, kaybolmasına neden olur. Bu durumda drone’u kullanmayı zorlaştırmaktadır. Ayrıca cihaz nesnelere çarpabilir ve dengesiz bir şekilde uçar.
Aşağıda drone uçuşlarını kontrol etmenin bazı yolları bulunmaktadır.
Ön Kontrol:
Bu durumda motorların doğru çalıştığından emin olmanız gerekir. Ayrıca pilin tamamen dolu olduğundan emin olunması gerekir ve ürün yazılımı güncellemeleri gerçekleştirilmelidir. Ayrıca hava koşullarının da drone uçurmak için uygun olduğundan emin olmalısınız. Bununla birlikte çok fazla elektromanyetik girişimin olduğu alanlarda pusulayı yeniden kalibre etmeniz gerekir.
RTH’yi Ayarlayın:
Eve dönüş noktasını ayarladığınızdan emin olun çünkü, pil azaldığında drone’un geri dönecek bir yere ihtiyacı vardır. Bununla birlikte RTH rakımının çevredeki tüm engellerden daha yüksek olduğundan da emin olun. Ve bu engellere çarpmadan drone cihazı kullanın.
Drone’u Her Zaman Görüş Alanında Tutun:
Bu durumda tıpkı FAA’da olduğu gibi drone’uzu her zaman görebileceğiniz gibi kullanın. Çünkü, eğer drone uzağa uçarsa kaybolup, gider ve bağlantıyı tamamen kaybedebilirsiniz. Bunun için de gerekli olmadıkça aydınlatma kısıtlıysa drone’u uçurmayın.
Bir İzleyici Yükleyin:
Kontrol edemediğimiz durumlarda dronelar uçup, kaybolabilir. Drone’uzun güvende olduğunu bilmek için ise cihaza bir izleyici yükleyin.
Drone Ne Sıklıkla Düşüyormu?
Teknolojik gelişimler nedeniyle drone kazaları çoğunlukla pilot hatasından kaynaklanıyor. Eğer drone’uzu çok zorlarsanız, uçmadan önce etmezseniz veya düzenli bakım yapmazsanız drone’uz düşebilir.
Bu gibi durumlarda elbette, kesintiler ve sert hava koşulları vardır. Dolayısıyla drone’ları ne sıklıkla düştüğüne dair bir veri yok. Yalnızca drone cihazları uçururken daha dikkatli olunması gerekmektedir.
Drone Kazası Nasıl Önlenir?
Aşağıda drone kazasını önlemek için bazı yollar bulunmaktadır.
Uçmadan Önce Drone’u Kontrol Edin:
Parçaların düzenli ve doğru çalıştığından emin olmak için pervaneleri, motorları ve pusulayı inceleyin. Çalıştığından emin olmak için ise videonun iletimini de incelemelisiniz.
Drone’u Düz Bir Zeminden Uçurun:
Drone’uzu çimde ve diğer engebeli zeminde uçurmayın. Bu drone’un kendisini yönlendirmesini ve GPS’i kilitlemesini daha kolay hâle getirir. Bu aşamada koordinatları kaydetmesi için bir süre havada bırakırsanız, işlem görür. Bazı dronelerin GPS’i kilitlemesi zaman alır, bu nedenle kilitlemeden önce drone’u uçurursanız, başarılı bir şekilde konuma dönmeyebilir. Bununla birlikte konumunuzu değiştirdiğinizde GPS’i sıfırladığınızdan emin olun çünkü, droneler önceki konumları kaydetmektedir.
Gözcü Var:
Bir FPV uçururken veya çekim yaparken herhangi bir engel durumuna karşı sizi uyaran bir gözü olması iyidir.
Alanları Değerlendirin:
Kazaya neden olabilecek hiçbir engel, elektrik hattı, ağaç veya başka nesne olmadığından emin olmak için bir deneme yapın. Bazı durumlarda bu engellerle uğraşmanız gerekir ve nedenle rotanızı plânlamanıza ve bazı engellerden kaçınmanız gereken yöntemleri bilmenize yardımcı olur.
Hava Koşullarını Kontrol Edin:
Bir kaç uygulama, sıcaklığı ve rüzgarı ölçmeye, hatta yağmuru tahmin etmenize yardımcı olur. Bu sayede hava koşullarından emin olabilirsiniz. Hava sisliyse ve hâlâ drone’u uçurmak istiyorsanız, cihazı göz önünde bulundurun. Baz istasyonunda havanın normal olabileceğini ve drone yerden biraz yüksekliğe çıktığında hâlâ rüzgar olacağını unutmayın.
Hava çok rüzgârlıysa da drone’un yüksekliğini biraz indirin ve eve geri döndürün. Drone’u geri getirirken de rüzgarı engellemeye yardımcı olacağından engelli alanlara iniş yapabilirsin.
Pil Ömrünü İzleyin:
Drone ‘unuz %30’da eve dönecek şekilde tasarlandıysa, cihazı zorlamaya devam etmeyin. İniş sırasında zorlamayacağınızdan her zaman güvenli alanda olduğunuzdan emin olun.
Girdap Halkası Durumundan Kaçının:
Drone’un pervaneleri çalıştığı zaman bir kaldırma başlattığı için altlarına çok fazla hava iterler. Bu hava ise “downwash” olarak bilinir. Yani drone’u çok alçaltırsanız, aşağı doğru hareketlenecektir. Aşağısı da daha az basınca sahip olduğundan drone çok hızlı düşmeye başlayacaktır.
Her drone’un önceden ayarlanan iniş hızı vardır. Bu nedenle talimatları incelediğinizden emin olun.
Kırma Hızları Ve Mesafeler:
Tıpkı araba kullanırken veya uçak uçururken olduğu gibi iniş yaparken yavaşlamanız gerekir. Daha yüksek bir hızda inmek istiyorsanız da daha fazla mesafede ihtiyacınız olacaktır. Engellere yakın uçarken ise yavaşlamanız gerekmektedir.
Pratik:
Bu, düşmeyi önlemenin en önemli yollarından biridir. Bunun için açık alanlarda engellerin etrafında pratik yapın. Böylelikle en iyi kalibrasyon uygulamalarını ve insanız hava aracını iç mekânlarda nasıl uçuracağınızı öğrenebilirsiniz. Pratik yapmak ayrıca dronelerin düşmesinin en önemli nedeni pilot hatalarını da azaltır.
İç mekânda Uçarken Sensörleri Kapatın:
Daha önce de belirttiğimiz, gibi GPS engellerden korunma sensörleri ve diğer sensörler iç mekânlarda çalışmayabilir. Bu nedenle hepsini kapatmalı ve drone’u tutum modunda kullanmalısınız. Açık havada tekrar dönüş yaptığınızda ise tekrar sensörleri açmalısınız.
CSC Komutundan Kaçının:
Csc, (Combination Stick Command ) Dji fantomunda bulunan bir bildirimdir. Bu bildirim ise acil bir durumda drone’u durdurmak için üretilmiştir. Drone, uçarken bu işlevi kullanırsanız da cihazı düşürebilirsiniz.
Drone’uzu Düşürdükten Sonra Ne Yapmalısınız?
Drone düştüğü zaman ilk yapacağınız şey, onu bulmaktır. Drone’u düştüğünde kolayca bulmak için de görüş alanı içerisinde uçuş yapın.
İzleme uygulaması ve pusula ise drone’u özellikle ağaçlık bir alana veya pek aşina olmadığınız bir yere düştüğünde kolayca bulabilirsiniz.
FAA ayrıca pilotların 500 dolardan fazla hasara yol açan kazaları belirtmelerini istiyor. Drone’u bulduktan sonra da kendi başınıza tamir edip, edemeyeceğinizi veya üreticiye gönderip, göndermeyeceğinizi belirlemek için hasarı inceleyebilirsiniz. Sadece yüzeysel çizikler varsa da pil iyi durumdadır, ancak yine de üreticiye gerek duyulabilir. Çoğu durumda ise pervaneler hasar görür ve drone’un bazı kısımları çizilmiş olabilir. Herhangi bir iç hasar olup, olmadığını anlamak için ise bazı testler yapmanız gerekebilir.
Bunun için yeni bir pil bulun ve kırık pervaneleri çıkarın. Daha sonra drone’un çalıştığından emin olmak için uçurmayı deneyin. Motorlar tiz ise ve devamlı ses çıkarıyorsa da sorun yoktur. Ancak motorlara bir şey sıkışmış gibi geliyorsa da, motorlar hasar görmüş olabilir ve değişmesi gerekir. Bu parçalara kir bulaşması durumuna karşı da sensörleri ve motoru temizlemeniz gerekmektedir. Motorlar çalışıyorsa da yeni pervaneler takıp, drone’u çalıştırabilirsiniz. Bu aşamada alçak bir yerde drone ‘u uçurmaya başlayın ve çalışıp, çalışmadığını izleyin.
GPS kilidi çalışmıyorsa da bu başka bir hasarın işaretidir. Drone’u kontrol edebildiğinizden ve vericinin çalıştığından emin olun. Drone uçmazsa da daha fazla bileşen hasar görmüş olabilir. Bunun için drone’u uçurduğunuz andan test aşamasına kadar nasıl çalıştığına dair notlar alın. Bu notlar da üreticiye drone’un sorunlarıyla ilgili yardımcı olabilir.
Üreticiyle İletişime Geçin:
Dronelarda bazı hasarlar tespit ettiğinizde üreticiyle iletişime geçmeniz gerekmektedir. Elektrik söküm ve montaj konusunda deneyimli kişiler ise pek sorun yaşamayacaklardır. Ancak yine de kendiniz düzeltemezseniz şirketin garantisine hak kazanamazsınız. Çoğu üreticinin ise yetkili onarım merkezleri vardır ve bu şekilde de hangi merkezin size yakın olduğunu görebilirsiniz. Cihazı üreticiye göndermek ise büyük hasarlar için her zaman son çaredir ve drone’un size geri gönderilmesi çok zaman alabilir.
Ayrıca pilot hatası garanti kapsamında değilse, bazı onarımlar için ödeme yapmanız gerekecektir. Bununla birlikte dronelerin uçuşları kaydeden kara kutuları vardır. Yani eğer bu senin hatansa belli olacaktır. Hasarlar çok büyük ise de tamir etmek yerine yeni bir drone almak en iyisidir. Bunun için 219 $’lık DJI care veya Gopro’nun 149 $’lik 2 yıl kapsamlı tekliflerinden yararlanabilirsiniz. Bu kapsamlar da üreticinin bir çarpışma durumunda drone’uzu tamir edip, onarmasını sağlar.
Son Düşünceler: Drone Düşürmek Kolay Mı?
Drone’u düşürmek, çokta kolay değildir. Çünkü, droneler artık çok gelişmiş durumdadır ve kazaların çoğunluğu uygulama eksikliği ve pilotun hatalarından kaynaklanmaktadır.
Drone kazaları çok tehlikelidir. Bu dronelerin, vagonlara, havaalanlarına ve hatta beyaz saraya çarptığı kazalar olmuştur. Bu kazaları engelleyebileceğiniz bazı yolları ve bir kazadan sonra yapılması gerekenleri açıkladık.
Bu durumda pilotun drone’u görüş alanında tutarak, uygun alanlarda uçup, dronelerin bakımını düzenli olarak yaparak, FAA kurallarına uyması gerekmektedir.
Zararların tazmin edilmesi için ise sigorta teminatı yeterlidir.